De Europese biologische wijnoogst 2016 zal de boeken in gaan als een grillig jaar met grote verschillen tussen de landen, regio’s en zelfs binnen de regio’s. Dit heeft alles te maken met het klimaat. Volgens gastblogger en vinoloog Richard zijn de grootste pechvolgels de Bourgogne & Chablis. Daar zorgde vorst en hagel er voor dat er bijna niet geoogst kon worden. Richard vertelt je in dit blog hoe het leven van de wijnboer niet altijd over rozen gaat. Ik weet er sinds kort ook iets van, want afgelopen september bracht ik middenin de oogstmaand een bezoek aan het biodynamische wijndomein Gustavshof.
Ook interessant: Groene actie: Dirty dozen straks hier met TTIP?
Biologisch boeren grote uitdaging
Richard: Ook in het zuid Franse Languedoc (aan de Middellandse zee) in de regio Pic Saint Loup is door een paar minuten hagel in augustus een groot gedeelte van de oogst verloren gegaan. En zo zijn er meer voorbeelden waarin noodweer de oogst in een regio of een gedeelte van de regio vernielde. De reden is volgens veel wijnboeren het klimaat dat extremer wordt. Dit maakt de uitdaging om biologisch te boeren groter. Door bijvoorbeeld een zeer nat voorjaar krijgen schimmels meer kans en deze zijn zeer lastig te bestrijden met biologische bestrijdingen middelen.
Extremen zorgen voor problemen
Richard weet dat het voorjaar en een groot deel van de zomer voor veel wijnboeren een lastige tijd was. Duitsland, Oostenrijk, Italië en Frankrijk hadden te maken met een onstuimige start van het groeiseizoen met veel regen waardoor ziektes op de loer lagen. Gelukkig bracht de tweede helft van zomer de nodige zonneschijn en stabiel zomerweer waardoor zelfs in Nederland er uiteindelijk toch nog kwalitatief goede druiven geplukt konden worden. De extremen zorgen over het algemeen tot veel problemen, van extreme droogte voornamelijk in Spaanse gebieden tot zeer natte periodes en vorst laat in het voorjaar.
Biologische wijnoogst: van druif tot wijn
Weer of geen weer, geoogst wordt er. Afgelopen periode was het dan ook druk in de wijnkelders. Want zoals elk jaar zijn de maanden september en oktober de maanden waarin de meeste druiven worden binnen gehaald in Europa. Voor veel wijnmakers betekent dit slapeloze nachten. Want er gebeurt veel, te beginnen natuurlijk met het plukken van de druiven. Dit gebeurt zowel machinaal als handmatig. Er wordt veel gesproken dat machinaal slecht zou zijn voor de kwaliteit van de druiven, maar in een goed jaar met gezonde druiven is machinaal plukken prima, snel en efficiënt. In mindere jaren, zoals dit jaar, waarbij de druiven zijn aangetast door ziektes is handmatig knippen van de trossen de beste oplossing. Hierbij knip je alvast een eerste selectie en haalt alleen het gezonde fruit van de boom.
Verschil tussen wit, rood en rosé
Daarna worden de druiven geperst en wordt de fermentatie gestart. Dit klinkt misschien vrij simpel, maar de wijnmaker moet gedurende het gehele proces keuzes maken! De geplukte druiven worden snel naar de kelders vervoerd, waar ze geperst worden. Voor witte en de meeste rode wijnen (er zijn uitzonderingen) geldt dat deze eerst worden ontsteelt en daarna worden geperst. Bij witte wijn worden de schillen en de most (het sap) direct of na enkele uren van elkaar gescheiden, afhankelijk van de soort wijn die wordt gemaakt. Langer wachten heeft namelijk invloed op de smaak en kleur die de wijn krijgt. Rode wijnen krijgen hun kleur en smaak juist van de schillen. Daarom blijven schil en most tijdens de fermentatie in de tank en worden pas later van elkaar gescheiden. Rosé wordt gemaakt van blauwe druiven, maar omdat het contact tussen schil en sap kort is, krijgt de wijn een lichtere kleur. Hoe lichter je rosé, hoe korter het contact tussen schil en sap.
Natuurlijke fermentatie bij biodynamisch
De fermentatie (omzetting van suikers naar alcohol) kan gebeuren door gist aan de most toe te voegen, of door de natuurlijke gisten hun werk te laten doen! In de biodynamische wereld is dit bijna standaard en bij biologische wijnen zie je dit met enige regelmaat gebeuren. Hier voegt de wijnboer niets toe en gebruikt alleen die gisten die zich op de druiven bevinden. Het grote verschil tussen natuurlijk gisten en conventionele gisten is dat de natuurlijk gisten niet altijd even sterk zijn en de fermentatie wat langer kan duren. Verder worden in de biologische en biodynamische wijnbouw natuurlijk geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Voordeel is dat de gisten sterker zijn en de ‘smaak’ van de regio beter wordt weergegeven in de wijn. Fermentatie kan plaats vinden in stalen tanks, houten vaten, betonnen tanks, betonnen eivormige tanks of amfora’s gemaakt van klei. En zo zijn er nog meer mogelijkheden te noemen. Allen hebben hun eigen voor- en nadelen, sommige zijn voor een druivenras zeer geschikt en voor andere juist totaal onmogelijk!
De keuze is reuze
Na de fermentatie heeft de wijnboer nog een hoop opties, zelfs teveel om hier te beschrijven. Maar enkele wil ik zeker benoemen.
Opvoeding op houten vaten of niet?
In sommige regio’s of voor sommige wijnen is het laten rijpen in een houten vat een verplichting, zoals bij de Rioja Crianza. Opvoeding op hout kan de wijn iets extra’s geven, maar voor veel wijnen is dit onnodig. De wijn moet wel van voldoende kwaliteit zijn, anders proef je alleen nog maar het hout. Heeft de wijnboer voor hout gekozen, dan volgt de volgende vraag.
Hoe lang moet de wijn ‘ouderen’ alvorens te worden gebotteld?
Dit betekent veel proeven, ook om de eventuele ‘blends’ te bepalen. Daarna moeten de wijnen nog worden gefilterd, eventueel geklaard en uiteraard gebotteld.
Wijnboer heeft stressvolle periodes
Het proces van wijn maken is een belangrijke en zeker rond de oogst een zeer stressvolle periode. Echter de periode ervoor is wellicht nog meer bepalend voor het uiteindelijk resultaat, want een goede wijn maak je in de wijngaarden met de kwaliteit van je fruit! Verder moet de wijn om deze te kunnen verkopen in een aantrekkelijke verpakking zitten, met zeker voor Nederlanders tegen een interessante prijs.
Zo zie je maar, achter jouw glaasje wijn gaat een hele wereld schuil. Misschien goed om daar eens aan te denken als je voor het wijnschap staat en puur voor de laagste prijs gaat?
Green GiveAway!
Zelf heb ik bij wijnmaker Gustavshof de eerste handmatige pluk meegemaakt. En ik heb met eigen ogen gezien hoe wijn gemaakt wordt. En ik heb geproefd van deze heerlijke wijn. Van Richard mogen we drie flessen Gustavshof Riesling weggeven! De winnaars zijn in onze nieuwsbrief bekend gemaakt. Wil je deze wijn zelf proberen? Je vindt de verschillende soorten in het schap van de Ekoplaza-winkels en (nog makkelijker) in hun online webshop.
Carina peters zegt
Samen met mijn vriend, tijdens ons zondag avond borrel, heerlijk samen genieten.
Colinda zegt
Ik wil deze wijn graag drinken samen met mijn man, omdat we een heel drukke periode hebben. Als ik win ga ik een avond in de agenda blokken om samen te zijn met aandacht voor elkaar, genietend van deze wijn die met aandacht gemaakt is.
Linda zegt
Mijn lief en ik houden allebei wel van een lekkere biologische wijn zo af en toe. Echt een lekker verwenmomentje met z’n tweetjes op de bank, bij de vuurkorf of bij een picknick in het bos. Dus ik zou hem graag verrassen met deze Riesling.?
Riekie Bos zegt
ik zou die lekkere fles Gustavshof Riesling graag met mijn lieve mamsie samen opdrinken!
Waarom? Omdat de lieverd altijd voor me klaarstaat en het altijd gezellig met haar is. Dus die fles is een soort van bedankje.
XOXO Riekie
Anita zegt
gezellig tijdens het komende sinterkerst samenzijn op 3 december met gezin en aanhang waarbij het bewust (biologische) vers eten ook steeds meer doordringt. de bilogisxhe wijn is nog niet geproefd…..wel zeer nieuwsgierig
Alberthe zegt
Leuk artikel! Mijn partner is zelf (amateur) wijnmaker. Wij werken in ons miniwijngaardje vanzelfsprekend ecologisch, inclusief bloeiende onderbegroeiiing etc, en verdiepen ons steeds meer in de bd wijnbouw (we gebruiken oa preparaten). Veel mensen weten niet hoeveel zooi er in de reguliere wijnbouw gebruikt wordt, mooi dat je dit onder de aandacht brengt! En nieuwe bio/bd wijnen proeven is natuurlijk altijd fijn 🙂 Ze zijn vaak veel zuiverder van smaak.