Oei, oei, kom ik terug van vakantie, lees ik via de nieuwsbrief van Junglen Zwaan dat Brussel genetisch gemanipuleerde organismen (GMO), in dit geval soja, in de EU heeft goedgekeurd voor menselijke en dierlijke consumptie! Het gaat om sojasoorten van zowel Monsanto als Bayer. Zij ontwikkelden sojaplanten die beter bestand zijn tegen bestrijdingsmiddelen. En dus kan er meer gespoten worden want de plant kan daar tegen. Nog een reden waarom ik voor biologisch kies!
Ook interessant: Blog Sigrid – onverwachte pareltjes die op je pad komen
Want bij biologisch is het gebruik van GMO verboden. Mijn haren gaan overeind staan als ik lees dat de nieuwe sojabonen van Monsanto Roundup Ready 2 Xtend heten. Hiermee wordt volgens Junglen aangegeven dat ze resistent zijn voor glyfosaat, maar ook voor nog een ander gif. De EFSA heeft deze genetisch gemanipuleerde sojasoorten goedgekeurd. Maar volgens Junglen heeft deze organisatie banden met de industrie. En zou de WHO (Wereld Gezondheid Organisatie), die eerder al de link tussen glyfosaat en kanker opeens niet gegrond achtte – waar wij al eerder over schreven – betaald hebben gekregen van Monsanto om hun kijk te veranderen…
Hogere opbrengsten
Natuurlijk zijn er anderen die beweren dat er niets mis is met GMO. Volgens hen is het aangetoond dat het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen in de landbouw leidt tot hogere opbrengsten en meer inkomen voor de boeren, ook in ontwikkelingslanden. En zou de introductie hiervan juist geleid hebben tot verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen. Goed voor het milieu en voor de boeren dus. Wie moeten we nu geloven? Want volgens de tegenstanders is de hogere opbrengst van korte duur en moeten de boeren straks duur betalen voor de gepatenteerde zaden. En waarom zouden de grote wetenschappelijke instituten, zoals ESFA, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Voedingscentrum zeggen dat er geen gevaar is voor gezondheidsrisico’s bij mensen? Zou dat een financiële achtergrond hebben? Volgens de ‘voor’ groep is de weerstand tegen GMO vooral te wijten aan slecht geïnformeerde burgers. Tja. Maar wie kan ons garanderen dat de ‘voor’ argumenten kloppen en de ‘tegen’ argumenten volgens hen niet?
Niet sollen met de natuur
Het is mijn onderbuikgevoel dat zegt dat ik niet van GMO houd. Het ‘waar rook is, is vuur’ gevoel. Dit is gevoed door een aantal feiten: GMO bevat bijvoorbeeld sowieso bestrijdingsmiddelen. Die stoppen ze tegenwoordig al in de zaden (coaten heet dat). En ja, dan hoef je minder te spuiten omdat het er al in zit. Bovendien: wat doen GMO op de langere termijn met mijn gezondheid? Daar is nog geen duidelijkheid over. Dat kan ook niet, want dat kan nog niet onderzocht zijn. Tel daarbij op dat monocultuur (alleen maar soja telen zonder vruchtwisseling) heel slecht is voor de vruchtbaarheid van de grond. Minder vruchtbare aarde betekent minder voedsel en dus nog meer chemische trucjes uithalen om toch nog een oogst te krijgen. Bionext, een organisatie die zich inzet voor de biologische markt, vertelde al eerder dat het niet goed is dat multinationals de zaden patenteren. Zij hebben straks het alleenrecht voor de verkoop en dat maakt de zaden duur voor de boeren. Maar mijn grootste onderbuikgevoel zegt: je moet niet sollen met de natuur. Want die laat niet met zich sollen. Dat is al meerdere malen gebleken.
Kies jij ook voor biologisch?
Gelukkig moet er in Nederland, in tegenstelling tot Amerika, op de verpakking verplicht worden gemeld of er GMO als grondstoffen zijn gebruikt (boven de 0,9%). Je kunt dus zelf uitmaken of je hiervoor kiest of niet. Maar als het TTIP-handelsverdrag met Amerika doorgaat is er grote kans dat dit ook op de Nederlandse verpakkingen zal verdwijnen. Ook daarom kies ik voor biologisch. Kies jij ook voor biologisch?
Beeld: AdobeStock-Daxiao-Productions
paní Waardova zegt
Hallo Sigrid,
Heb de bio discussie op je blog even ‘gelezen’….
Ik zie het zo…
De meeste mensen gaan deze lappen tekst niet lezen…en geef ze eens ongelijk. Door jouw blog wordt het Biologisch iig iets simpeler uitgelegd, waardoor het beter te begrijpen is. (wat deze heren niet lijken te snappen….?)
Je dringt mensen niets op maar legt uit waarom JIJ voor biologisch kiest en deelt wat jouw ervaringen zijn.
Met alle respect voor de heren wordt er volledig voorbij gegaan aan het feit dat de smaak van biologische producten vaak anders (lees beter) is (hoe zou dat toch komen?), dat je als consument bewuster bezig bent met waarmee je je lichaam voedt/behandeld. En heel veel mensen de ervaring hebben dat als ze biologisch eten e/o producten gebruiken zij zich beter voelen….hun huid gaat er bijvoorbeeld beter uitzien…èn dat zij een steentje willen bijdragen aan milieu, dierenwelzijn en zo min mogelijk ‘rommel’ in hun eten willen.
In de oertijd gingen ook gewoon bepaalde gewassen dood en werd er niets ‘veredeld’ of gemanipuleerd….de natuur heeft zijn eigen wetten en regelt dat prima zelf… (totdat de mens zich ermee ging bemoeien).
Misschien zie ik het wel kort door de bocht, maar ook ik kies bewust voor biologisch, gewoon omdat ik vind dat boeren die biologisch telen meer bezig zijn met welzijn van mens en dier. Zeker de wat kleinere boeren. Dat biologische producten anders smaken, ruiken en er natuurlijker uitzien.
Er zullen altijd mensen zijn die doorslaan, van beiden kanten. Iedereen moet in zijn winkelwagentje stoppen wat hij wil maar zou het niet Fair zijn als de informatie en voorlichting eens in begrijpelijkere taal zou worden gepubliceerd? En niet van die ellelange teksten waar geen touw aan vast te knopen is voor de meeste mensen…Dan zouden er nog veel meer mensen bewuster kunnen kiezen.
Leuk die vergelijking met het wel of niet dragen van autogordels of wel of geen griepprik.
Ik zet er even een andere vergelijking onder:
– Wel dragen van een gordel….is bij een ongeluk meer kans op overleven dan niet dragen volgens allerlei onderzoeken (ook voor- en tegenstanders)….toch? je kiest hier dus zelf bewust voor… wel of niet een autogordel….
– Wel Biologisch….is voor mij bewuster omgaan met mijn lichaam en gezondheid, welzijn van mens en dier en een gezondere toekomst voor de volgende generatie….(voor– en tegenstanders) maar IK voel me er beter bij en IK vind het logisch….je kiest hier zelf dus bewust voor…wel of niet biologisch…
Op LGM wordt een gezonde biologische optie aangedragen en de reden waarom JIJ (Sigrid) bewust kiest voor Biologisch. Lezers kunnen zelf bepalen wat voor hun interessant is en wat ze er mee doen. Het is niet voor niets dat mensen steeds meer terug willen naar de natuur…en dat is niet iets van de laatste jaren. In mijn jeugd had ik veel vrienden bij wie thuis biologisch werd gegeten of een moestuin hadden. Ja zelfs in Amsterdam! Je had toen ook nog echte groenteboeren op de markt, vaak wel 4 of 5 per markt en groentewinkels. Nu wordt op de markt meer kleding verkocht dan groenten en fruit. LGM claimt niets en vermeldt altijd de bronnen…en het is goed dat ervaringen gedeeld worden vind ik.
En als iemand dieper op de materie wil ingaan kan diegene via links genoeg informatie terugvinden.
Discussies zullen er altijd blijven en over smaak valt niet te twisten…of dat nu is na het lezen van lange lappen tekst waar je een woordenboek voor nodig hebt of omdat je kiest vanuit een emotie of onderbuik gevoel.
Misschien moeten de heren soms iets minder discussiëren en gewoon lekker biologisch gaan proeven of een (H)eerlijk bio budget receptje gaan maken. En eens langs gaan bij een hardwerkende biologische boer,
maar ja….het is en blijft een keuze nietwaar…
Tom van den Hove zegt
Beste Sigrid,
Ik heb in het verhaal van Bionext nog geen enkele bron gezien die de stelling onderbouwt dat GGO’s problemen opleveren. Daarnaast zijn de argumenten die ze aandragen inmiddels volgens mij wel ontkracht in Cees’ en mijn reactie. Door te stellen dat er gelijkwaardige argumenten aangedragen zijn voor beide kanten creëer je naar mijn mening een scheve balans.
Ook het verhaal van Schmeiser vs Monsanto is door tegenstanders heel dramatisch gebracht als een strijd tussen een arme boer en de gigant Monsanto, maar het was in feite gewoon een geval van een boer die gepatenteerd zaad onterecht heeft ingezaaid en vervolgens betrapt is. Tijdens de daadwerkelijke rechtzaak bleek dat Schmeiser’s veld voor meer dan 95% uit gentech koolzaad bestond. Als je even had doorgeklikt naar de wikipedia pagina van de daadwerkelijke rechtzaak dan had je dat zelf kunnen lezen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Monsanto_Canada_Inc_v_Schmeiser
Wederom een argument dat onterecht kruisbestuiving als probleem aankaart. Je blijft hier maar op terugkomen, maar ik verwacht langzaamaan toch dat je open begint te staan voor het feit dat kruisbestuiving niet zo’n groot probleem is als tegenstanders van GGO’s beweren.
In de vorige reactie ging het Bionext nog om het waarborgen van de natuurlijkheid. Nu gaat het ineens om de toepassing. Zie je dat ze geen duidelijke reden hebben, maar steeds om de feiten heen proberen te dansen? Als het ze echt om de toepassing ging dan zouden ze sommige GGO’s kunnen toelaten en anderen niet. Nu handelen ze in ieder geval alsof ze per definitie tegen de techniek zijn.
Het feit dat de term “natuurlijk/ecologisch” niet vastgelegd staat laat al zien dat het een arbitraire marketingterm is. Mutagenese (zoals Cees al aangaf) wordt wel in biologisch toegelaten. Dat is net zo (on)natuurlijk als het knip- en plakwerk. Wederom dus geen reden om voor biologisch te kiezen.
“maar dat is nu eenmaal wat biologische landbouw wettelijk vereist, wat consumenten van biologisch verwachten en waar Bionext voor vecht.”
Dit is naar mijn mening het hele probleem juist. De biologische industrie doet alsof ze duurzamer en gezonder etc. zijn, maar ondertussen weegt de verwachting van de consument zwaarder. En ik heb zo’n vermoeden dat dit de voornaamste reden is dat biologisch geen gentech toelaat. Niet vanwege het verwaarloosbare besmettingsrisico, niet vanwege gezondheidsrisico’s die niemand kan aantonen, maar puur omdat consumenten gentech eng/onnatuurlijk vinden klinken. In werkelijkheid is landbouw namelijk best wel ingewikkeld en zijn er meer dan genoeg gevallen bekend waarin gentech gewassen een duurzamere keuze zijn dan conventionele gewassen. De druk van consumenten die bang zijn gemaakt door anti-GGO activisten en milieubewegingen zorgt er echter voor dat bedrijven en overheden toch voor de minder duurzame optie kiezen. Daarom spreek ik me hierover uit.
Van mij mag je alsnog voor biologisch kiezen, ik wil alleen aangeven dat de argumenten die je ervoor aandraagt tot nu toe vooral op emotie en niet op feiten zijn gebaseerd. Wat ik tot nu toe heb ervaren is eigenlijk hetzelfde als hier weer afspeelt. Tegenstanders noemen enkele argumenten, die worden ontkracht, en vervolgens blijven ze nieuwe argumenten aandragen zonder de indruk te geven dat ze iets geleerd hebben van de correctie. Uiteindelijk wordt de discussie dan te lang en geven ze op.
Natuurlijk heeft Pamela Ronalds banden met de industrie. Door haar hebben letterlijk miljoenen boeren profijt van een rijst die veel robuuster is tegen overstromingen (tolerantie van 17 dagen i.p.v. 3 dagen). Iets wat we hard nodig gaan hebben aangezien het niet echt wilt lukken met de klimaatdoelen. Waarom zijn banden met de industrie meteen een dooddoener? We willen toch juist dat de wetenschap ook wordt toegepast? Ik vermoed dat je het geen probleem vind als agro-ecologische wetenschappers banden hebben met biologische boeren of bedrijven, of zit ik er dan naast?
“Maar daarmee stelp je niet het bloeden.”
Wil je hiermee zeggen dat een oplossing die niks doet en een oplossing die (bijvoorbeeld) 50% van het probleem verhelpt gelijkwaardig zijn? Moeten we dan ook maar ophouden met autoriemen, aangezien er toch nog steeds mensen gewond raken in de auto. Of de griepprik, aangezien toch nog mensen de griep krijgen. Dat is toch veel te kortzichtig? Als het Golden Rice project het probleem gedeeltelijk kan verlichten, waarom zouden we het dan niet toepassen? De ontwikkelaars (niet Pamela Ronald overigens) beweren ook niet dat dit gewas ervoor zorgt dat deze landen geen sociaaleconomische hervorming nodig hebben. Het zorgt ervoor dat er geen mensen blind hoeven te raken en 12 maanden later dood hoeven te gaan terwijl ze op die hervorming wachten.
Nogmaals, ik snap dat het jouw keuze is, maar je schrijft hier een blog waarin je bepaalde beweringen doet die niet gebaseerd zijn op feiten. Daarmee draag je naar mijn mening bij aan de angst die er weer voor zorgt dat consumenten geen gentech willen. Ik wil juist laten zien dat je én voor biologisch én voor gentech kunt zijn.
“Bovendien weet niemand nog wat GMO over twintig jaar laat zien.”
Dus je bent eigenlijk tegen elke nieuwe ontwikkeling? Er is momenteel geen aanleiding om te denken dat GGO’s in de toekomst systematisch problemen gaan opleveren. Ik ga me even niet uitlaten over DDT want daar weet ik op dit moment te weinig vanaf. Maar het argument dat we vooruitgang moeten stoppen omdat van sommige dingen later bleek dat ze toch niet goed waren vind ik niet erg sterk.
Jammer dat de discussie hier voor jou ophoudt. Ik hoop dat ik toch een beetje heb laten zien dat het niet zo zwart-wit hoeft, maar dat je voor biologisch en voor (sommige) gentech gewassen kunt zijn.
Cees heeft helemaal gelijk over het gesprek welke toepassingen we wel en niet moeten toelaten. Als dat zou gebeuren dan zou ik al blij zijn. Momenteel wordt die discussie namelijk uit angst niet gevoerd. De deskundigen vragen al geruime tijd voor een wetgeving per product, maar de politiek kiest er nog steeds voor om de techniek als geheel te reguleren. Dat maakt het proces tijdrovend en ontzettend duur, waardoor die “chemiereuzen en voedselgiganten” de enige zijn die het zich kunnen veroorloven. Met andere woorden, de overdreven strenge regulering zorgt juist voor de monopolie waar milieubewegingen zo bang voor zijn.
Voordelen in mijn ogen:
– Zoals het filmpje van Pamela Ronald al laat zien heeft gentech de rijstboeren al enorm geholpen. En zoals als genoemd kan Golden Rice bijdragen aan het vitamine A tekort in ontwikkelingslanden.
– Daarnaast heb ik al laten zien dat Bt gewassen een hogere biodiversiteit hebben dan de Bt besproeide gewassen (de biologische methode).
– Zoals Cees al aangaf met de papaya industrie, hebben gentech papaya’s de Hawaïaanse boeren al gered.
– Zowel de cacao als de sinaasappel industrie hebben momenteel erg veel problemen met ziektes. Voor die ziektes is geen resistentie gevonden in de verwante soorten waar mee gekruist kan worden. We kunnen de cacao en sinaasappelindustrie dus in laten storten, of we maken met genetische modificatie de planten resistent.
– Hetzelfde geldt overigens voor de banaan. Dat is al eens gebeurd, daarom hebben we tegenwoordig de Cavendish in plaats van de Gros Michel.
Daarnaast vanuit een diervriendelijke perspectief:
– Ik ben blij dat we momenteel bacteriën hebben die gemodificeerd zijn om insuline te produceren, zodat we geen vee meer hoeven te slachten om hun insuline te oogsten.
– Ik word enthousiast van de mogelijkheid om kippen te modificeren zodat ze geen vogelgriep meer doorgeven;
– of varkens die resistent worden voor de varkenspest.
Voorlopig lijken me dat wel even genoeg redenen. Wederom excuses voor het lange verhaal, maar er was weer aardig wat om op te reageren.
Sigrid zegt
Dag Tom, ik kom hier op terug. In meerdere artikelen. Heeft aandacht nodig. Kost tijd. Belangrijk is transparantie en eerlijkheid. Mensen bewust maken van de voors en tegens en dan hun eigen keus te laten maken. Hartelijke groet, Sigrid
Tom van den Hove zegt
Prima,
Mocht je nog vragen hebben of bronnen willen voor de artikelen dan hoor ik het graag.
Met vriendelijke groet,
Tom
Sigrid zegt
Dag Tom en Cees,
Om niet in een lange discussie te belanden, wil ik duidelijk maken dat ik dit blog schrijf waarom IK voor biologisch kies. Uitgangspunt was de nieuwsbrief van Junglen Zwaan http://www.ahealthylife.nl over de goedkeuring van GMO soja in de EU. Ik vind het goed dat er een discussie losbarst met voorstanders van GMO en in mijn geval een tegenstander van GMO. Zoals jullie links aangeven, zijn er diverse onderzoeken die zeggen dat GMO geen problemen geeft. Maar zoals je zult merken, kan daar door bijvoorbeeld Bionext steeds weer links tegenover gesteld worden, die anders beweren.
Zo kan de jarenlange strijd van de Canadese boer Percy Schmeiser met Monsanto worden ingebracht, over GMO besmetting in het veld via kruiscontaminaties. https://en.wikipedia.org/wiki/Percy_Schmeiser#Schmeiser_v._Monsanto
Of biologisch consequent moet zijn en geen GMO markers mag gebruiken, is een discussie die volgens Bionext al is afgerond. Het gaat de biologische sector niet over de techniek als zodanig, maar over waar het voor wordt ingezet. Daarin is wettelijk een duidelijke streep getrokken.
Over de term ‘natuurlijk’ kan een taalkundig dispuut worden georganiseerd. Inderdaad is landbouw het in cultuur brengen van de natuur. Dit geldt voor zowel plant als dier, insect, vis etc. De doelstelling van biologisch is om dit op een natuurlijke/ecologische/biologische wijze te doen, bijvoorbeeld via klassieke veredeling in plaats van genetisch knip- en plakwerk in de genen van de plant en door geen chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest te gebruiken. Daar kies ik dus bewust voor.
De biologische sector is niet tegen elke vorm van gentechniek, maar kiest ervoor – en dat is ook wettelijk vastgelegd – dat ze geen genetische manipulatie in de genen van een plant toestaat en wil voorkomen dat gentechteelten het biologische telen onmogelijk maakt (door contaminatiegevaar). Daar mag je het mee oneens zijn, maar dat is nu eenmaal wat biologische landbouw wettelijk vereist, wat consumenten van biologisch verwachten en waar Bionext voor vecht. En waar ik dus voor kies. Dat doe ik ook omdat ik diverse biologische en biodynamische telers heb bezocht en geïnterviewd voor bijvoorbeeld Ekoplaza. https://www.ekoplaza.nl/pagina/over-ekoplaza-de-biologische-supermarkt-van-nederland De manier waarop zij met hun grond, gewas en de wereld om hen heen omgaan is de wereld waar ik mij thuis voel. Ik zie dat het werkt. Ook al kost het hen vaak veel moeite omdat de natuur leidend is én onbegrijpelijk. Ze zien het als uitdaging om díe kracht van de natuur te gebruiken en aan te sturen, waarmee ze hun product zo schoon mogelijk krijgen. Zij weten dat de natuur tegenwerken een negatieve kant kan hebben die niet direct zichtbaar is.
Wie er gelijk heeft? Zoals je zelf al met jouw artikel op Foodlog hebt ervaren http://www.foodlog.nl/artikel/waarom-ik-voor-en-tegen-mars-tegen-monsanto-ben/allcomments/ blijft het een welles-nietes spel met onderzoeken voor en onderzoeken tegen en zoeken naar dingen die ‘niet zouden kunnen kloppen’, zoals Pamela Ronald van het TED talk filmpje die banden zou hebben met de industrie. Bovendien is haar golden rice project (zoals je zelf zegt), net als andere GGO’s een hulpmiddel om blindheid bij Indiase kinderen te voorkomen. Maar daarmee stelp je niet het bloeden. Bovendien: wat gebeurt er als zo’n pleister 20 jaar blijft broeien?
Zoals ik ook in mijn artikel aangeef: het is mijn keuze en daarbij speelt mijn onderbuikgevoel ook zeker een rol. Ik ben het eerder eens met Bionext en mensen zoals bijvoorbeeld Rineke Dijkinga. Zij verwoordt het in mijn ogen (naar mijn gevoel zou je dus ook kunnen zeggen) heel goed http://rinekedijkinga.nl/veelgestelde-vragen/soja.html: hoe zou het zijn als chemiereuzen en grote voedselgiganten onze voedselproductie bepalen? Bovendien weet niemand nog wat GMO over twintig jaar laat zien. Het ‘wonderpoeder’ DDT was in 1948 nog goed voor een Nobelprijs. Maar tegenwoordig is DDT óók een van de iconen van de vérgaande invloed van wetenschap en technologie op het milieu. Wat mij betreft houdt hierbij de discussie op en ga ik weer verder met mijn andere werkzaamheden.
Ik ben blij dat Cees als voorstander van GMO aangeeft dat we ons als samenleving wel moeten afvragen welke toepassingen we wel en niet wenselijk vinden. En op dat niveau reguleren. Daar wens ik de voorstanders heel veel succes bij.
Overigens ben ik nog wel benieuwd naar één ding: wat is jullie bewuste keuze om te kiezen voor GMO? Wat voor meerwaarde heeft het volgens jullie?
Fijne dag en hartelijke groet,
Sigrid
Tom van den Hove zegt
Hallo Sigrid,
Bedankt voor je snelle reactie. Het zou niet de eerste keer zijn dat ik genegeerd wordt vanwege mijn standpunt, dus het is wel prettig om te zien dat je er serieus op in wilt gaan. Ik wil wel mijn excuses aanbieden voor de lengte van het verhaal. Ik heb echt mijn best gedaan zo beknopt mogelijk te zijn, maar het is nogal veel uitlegwerk. Ik hoop dat je toch de tijd neemt om het door te lezen. Mocht het toch écht teveel zijn dan wil ik je in ieder geval vragen om de TED Talk helemaal onderaan eens te bekijken.
Dat Bionext dit beweert verbaast me niet zo. Zij vertegenwoordigen de biologische industrie, dus is dit vergelijkbaar met dezelfde vraag aan Syngenta zelf stellen; de informatie hoeft niet meteen onjuist te zijn, maar het is wel goed om te achterhalen waar ze dit op baseren.
Het argument van Bionext lijkt ook een beetje een cirkelredenatie. GGO besmetting is alleen een probleem als je wettelijk vastlegt dat biologisch geen GGO mag bevatten, en vervolgens wordt de wetgeving verdedigd door te zeggen dat het tegen GGO beschermt. Deze rechtzaak uit 2012 tussen OSGATA en Monsanto verklaart dat kruisbestuiving theoretisch mogelijk is (dat is bekend in de landbouw) maar dat er op dat moment nog geen geval bekend was waar een boer zijn keurmerk daadwerkelijk verloor door kruisbestuiving:
“While there is no evidence in the record that any farmer has ever been decertified as organic by the U.S. Department of Agriculture National Organic Program (the “NOP”) because of seed contamination, we do not foreclose that hypothetical possibility.”
http://www.nysd.uscourts.gov/cases/show.php?db=special&id=156
OSGATA (Organic Seeds Growers and Trade Association) heeft datzelfde jaar ook een rechtzaak aangespannen tegen Monsanto vanwege de angst dat boeren aangeklaagd zouden worden voor de kruisbestuiving van gepatenteerde zaden. Ook deze zaak is komen te vervallen omdat OSGATA geen enkel geval kon aandragen waar een boer werd aangeklaagd vanwege kruisbestuiving:
“Because Monsanto has made binding assurances that it will not “take legal action against growers whose crops might inadvertently contain traces of Monsanto biotech genes (because, for example, some transgenic seed or pollen blew onto the grower’s land […], and appellants have not alleged any circumstances placing them beyond the scope of those assurances, we agree that there is no justiciable case or controversy. We affirm.”
http://www.cafc.uscourts.gov/sites/default/files/opinions-orders/12-1298.Opinion.6-6-2013.1.PDF
“Dat de consument in de EU in meerderheid negatief tegenover de GGO teelt staat is niet de verdienste van de marketing van biologisch, die met haar 3% marktaandeel nauwelijks budget heeft voor grootschalige campagnes, maar de verdienste van consumentenorganisaties en de consument zelf.”
Ik wilde niet beweren dat de biologische industrie uitsluitend achter de misinformatie zit. Ik reageerde alleen op het feit dat je je in het artikel meerdere malen afvraagt of er iets sinisters achter de positieve berichten schuilt, maar dezelfde vraag niet over de negatieve berichten stelt. Ik zou overigens graag willen weten welke consumentenorganisatie tegen GGO’s is. Daar zou ik dan ook wel eens me willen gaan praten namelijk.
“Zij staan afwijzend tegenover GGO’s vanwege de negatieve impact op de biodiversiteit, de toenemende weerstand tegen glyfosaat (en de negatieve effecten daarvan) en de onzekerheid over toekomstige effecten van GGO’s op de gezondheid.”
Zoals Cees al aangaf is het eigenlijk niet te doen om over GGO’s als één categorie te praten. Nathanael Johnson van Grist heeft daar eens een interessant artikel over geschreven. Daarin vergelijkt hij de term GGO met het woord “nerd”. In de context van een gesprek weet iedereen wat je daarmee bedoelt, maar als je in wetgeving zou willen vastleggen wat een nerd precies is dan merk je hoe vaag die term eigenlijk is. Hetzelfde geldt voor GGO’s:
http://grist.org/food/mind-bomb-its-practically-impossible-to-define-gmos/
Ik kan zijn hele serie “Panic-free GMOs” wel aanraden. Hij heeft zich er echt in verdiept en heeft zelf geen belang vóór of tegen.
De bewering van Bionext hierover is dan ook veel te kort door de bocht. Bt wordt (zoals Cees ook al aangaf) zowel in de biologische landbouw als in gentech gewassen gebruikt. Deze meta-analyse heeft gekeken naar de biodiversiteit in een veld waar Bt gesproeid wordt (zoals in de biologische landbouw) en een veld met gemodificeerde Bt-gewassen:
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0002118
Ze kwamen tot de conclusie dat de biodiversiteit van non-target organisms hoger lag in de velden met GG Bt-maïs. Op zich niet verrassend aangezien alleen de insecten die daadwerkelijk van het gewas eten in een GG-veld sterven terwijl in een biologisch veld alles wordt besproeid.
Het valt me op dat men in het argument tegen GGO’s vaak met twee maten meet.
– Glyfosaat wordt aangewezen op de lichte mate van toxiciteit, terwijl de alternatieven schadelijker zijn (ook al zijn ze allemaal veilig in de hoeveelheid die je daadwerkelijk binnenkrijgt via je eten). Ik heb in deze discussie vaak gevraagd waar men glyfosaat dan mee wil vervangen, en wat daar de acute en chronische toxiciteit dan van is. Daar heb ik nog steeds geen antwoord op gekregen.
– Men wijst schrikachtig op de onzekerheid van de gevolgen op de gezondheid, maar stoort zich er niet aan dat conventionele gewassen niet getest worden, ondanks dat ze ook problemen opleveren (Kiwi allergie, solanine en tomatine in aardappelen etc.). Alleen de onzekerheid vanwege de nieuwigheid is niet genoeg. Er moet ook een reden zijn om aan te nemen dat iets in de toekomst problemen voor de gezondheid gaat veroorzaken. Zelfs het voorzorgsprincipe moet op wetenschap gestoeld zijn.
Ik geloof dat je momenteel de DurPh en Bioimpulse projecten door elkaar haalt. DurPh heeft wel degelijk cisgene (binnen de soort) modificatie toegepast, BioImpulse heeft alleen gebruik gemaakt van de merkers. De acceptatie van genmerkers gaat ook in strijd met wat Bionext eerder beweerde over dat genetische modificatie “niet past bij de natuurlijk productiewijze van biologisch”. Zowel het gebruik van merkers als genetische modificatie is niet natuurlijk. Eigenlijk is landbouw per definitie niet natuurlijk. De term wordt dan ook alleen gebruikt in marketing richting de consument.
“Het gaat er in mijn ogen om dat de belofte van bijvoorbeeld de GGO soja en mais was, dat ze minder bestrijdingsmiddelen nodig zouden hebben. Uit berichten van de VS, waar veel ervaring is met GGO-teelten, wordt duidelijk dat dit niet klopt.”
Hoewel de hoeveelheid benodigde stof een belangrijke factor is in het meten van de impact, is dat niet het hele verhaal. Je kunt beter kijken naar de daadwerkelijke “Environmental Impact Quotient (EIQ). Daarmee kijk je ook naar hoe schadelijk een stof is, niet alleen naar hoeveel er nodig is. De wetenschappelijke literatuur die ik erover gevonden heb wijst namelijk juist naar een verlaging van de EIQ. Net als bij alle pesticiden treedt er bij veelvuldig gebruik echter resistentie op:
http://weedscience.org/graphs/soagraph.aspx
Glyfosaat valt in deze grafiek onder de glycines. Zoals je ziet is glyfosaat niet immuun voor resistentie, maar het is ook niet overdreven gevoelig. Een grote factor in de stijging van RoundUp en RoundUp Ready gewassen is het feit dat boeren hiervoor ook al met resistent onkruid te maken hadden. Al met al zijn gentech gewassen gewoon een volgende stap. Eentje waar we verantwoordelijk mee om moeten gaan, maar eentje die ook veel kan betekenen als we het goed toepassen. Juist de overdreven wetgeving zorgt er momenteel voor dat alleen bedrijven zoals Monsanto het geld hebben om GGO’s te maken. De protesten en lobby van milieuorganisaties geeft bedrijven zoals Monsanto dus juist meer macht.
Tenslotte wil ik je nog een TED talk laten zien van Pamela Ronalds. Zij is zelf plant geneticus en heeft GGO’s ontworpen, maar haar man is een biologische boer. Zij laat zien waar ik naartoe wil. Een samenwerking tussen biologisch en conventioneel in plaats van een strijd.
https://www.ted.com/talks/pamela_ronald_the_case_for_engineering_our_food?language=nl
Met vriendelijke groet,
Tom van den Hove
Cees zegt
Beste Sigrid,
Tom heeft reeds een goede analyse van je blog laten zien; er zijn echter nog een aantal zaken in je blog en betreffende je reactie op Tom die het aanhalen waard zijn in mijn ogen.
Ten eerste de claim “GMO bevat bijvoorbeeld sowieso bestrijdingsmiddelen.” Deze uitspraak is niet waar; er is niets dat GMO sowieso bevat, dat niet ook in biologische gewassen voorkomt. Het enige verschil is dat in GMOs specifieke mutaties in het DNA gericht zijn aangebracht, terwijl in normale gewassen, die via kruisbestuiving en mutagenesis zijn gemodificeerd, willekeurig mutaties in het DNA worden aangepast en achteraf de gewenste eigenschappen (de uitkomst van de modificaties) worden geselecteerd. GMO is een gerichtere manier van praktijken die al lang werden toegepast, waarmee gerichtere modificaties kunnen worden aangebracht, en daarmee ook wel verstrekkender modificaties dan met bijvoorbeeld kruisbestuiving (binnen afzienbare tijd) mogelijk is. Wat de uitwerking van de modificatie in een GMO is, is echter geheel afhankelijk van welke modificatie precies is aangebracht – deze heeft in vele gevallen absoluut niets met pesticiden te maken. Een goed voorbeeld is de ringspot-resistente Papaya. Het ringspotvirus vormde een sterke bedreiging voor de Papayakweek op o.a. Hawaii, een belangrijke voedingsbron aldaar. Door middel van genetische modificatie zijn papayas ontwikkeld die niet vatbaar zijn voor dit virus – geenzins een applicatie die met pesticiden te maken heeft, wel een applicatie die voor de inwoners van groot belang was. Een goed voorbeeld hoe GMOs ten goede gebruikt kunnen worden.
Ook wanneer GMOs wel met pesticiden te maken hebben, dan zegt dit niet dat het gewas zelf pesticide bevat. Roundup-ready gewassen bevatten bijvoorbeeld zelf geen pesticide, ze zijn slechts zelf ongevoelig voor roundup. Dit heeft voordelen, roundup kan in deze gevallen worden gebruikt in plaats van zwaardere (giftiger) alternatieven. Het heeft ook nadelen; de resistentie kan overmatig gebruik van roundup aanmoedigen – iets dat we in mijn ogen absoluut moeten voorkomen. Andere GMOs, bijvoorbeeld bt-gewassen, maken inderdaad zelf insecticiden aan. Dit kan echter ook als een voordeel worden gezien: Doordat insecticide in het gewas zelf zit, wordt het ten volle gebruikt, terwijl het alternatief (sproeien van het insecticide – dat in de biologische sector aanvaardbaar is aangezien bt een natuurlijk voorkomend insecticide is) onoverkomelijk resulteert in verspilling van het insecticide: het komt in de bodem, het komt op gewassen die we niet willen beschermen (daarmee kan het zelfs onkruid beschermen dat we juist liever kwijt zijn, waarmee het ook nog eens insecten beïnvloed die mogelijk niet van het gewenste gewas, maar wel van het onkruid eten).
Ik hoop dat dit laat zien dat GMOs niet per definitie slecht zijn, zelfs degene die met bestrijdingsmiddelen te maken hebben. Aan elke medaille zitten twee kanten, deze GMOs hebben bepaalde voordelen en nadelen, in mijn ogen wegen met verantwoordelijk gebruik de voordelen af tegen de nadelen. Wat in ieder geval erg belangrijk is om te realiseren, is dat niet alle GMOs hetzelfde zijn: het enige dat alle GMOs gemeen hebben is dat het om gerichte modificaties van het DNA gaat. De uitwerking verschilt enorm afhankelijk van de modificatie, en daarmee de wenselijkheid ook. Sommige toepassingen zijn enorm gewenst (zoals de ringspot-resistente papaya), andere toepassingen zoals round-up ready hebben economische voordelen, maar hebben ook duidelijke nadelen. En natuurlijk zijn er ook modificaties te bedenken die strict ongewenst zijn. Dit betekent dat we absoluut niet moeten generaliseren, maar iedere GMO op zijn eigen effect moeten beoordelen. GMO is een techniek, en de techniek is niet inherent goed of slecht – de wenselijkheid zit in de toepassing, niet in de techniek. Vergelijk het in die zin met, laten we zeggen, lassen. De techniek van lassen wordt gebruikt bij het maken van fietsen en bruggen – zaken die over het algemeen als wenselijk worden ervaren – maar ook in de productie van wapens – iets dat niet algemeen als wenselijk wordt ervaren. Toch zal je nooit iemand horen vragen op een verbod op de techniek van het lassen, omdat sommige toepassingen van deze techniek onwenselijk zijn: op zijn best vraagt men om een verbod op die specifieke toepassingen. Op diezelfde manier dienen we naar GMO te kijken; zie de techniek niet als slecht en eng, maar weeg de wenselijkheid van elke individuele toepassing af en streef naar beleid dat goede toepassingen toestaat, en het mogelijk maakt om ongewenste toepassingen aan te pakken.
Een tweede punt wat ik wil aanhalen, wellicht enigzins afwijkend van het hoofdonderwerp, is de scheidslijn tussen “chemisch-synthetische” en “natuurlijke” bestrijdingsmiddelen. Deze scheiding trekt de lijn tussen gewenst en ongewenst namelijk op de verkeerde plek; net als in het geval van GMOs is dit een valse generalisatie. Synthetisch is niet per definitie slecht, natuurlijk is niet per definitie goed. Ik zou liever zien dat men kijkt naar de effecten van individuele bestrijdingsmiddelen, en daarop selecteert welke wel en niet gebruikt worden, dan op het arbitraire aspect van de productiemethode. Net als Tom zie ik absoluut voordelen in bepaalde aspecten van de biologische landbouw, en zie ik ook goede zaken in sommige aspecten van de industriële landbouw. Beiden hebben ook zo hun nadelen. Uiteindelijk moeten we ons daarom richten op een landbouwsector waarin de goede aspecten van beide werelden hand in hand gaan, en de mindere aspecten zoveel mogelijk vermeden worden. Dat is voor beide sectoren uiteindelijk beter dan vasthouden aan de heilige huisjes van een vaak redelijk arbitraire scheiding tussen deze werelden.
Groet
Cees
Sigrid zegt
Cees, dank je wel voor je reactie. Ik ben alleen bang, dat je de lezers hier helemaal kwijtraakt. Wij als ‘simpele’ burgers, en als consument, wil graag in ‘Jip en Janneke’ taal uitgelegd krijgen wat de voors en tegens zijn van beide kanten, om zo uiteindelijk een eigen beslissing te kunnen nemen. Ik vrees dat jouw epistel, hoe goed ook bedoeld, de plank daarbij misslaat. Hartelijke groet, Sigrid
Cees zegt
Beste Sigrid,
Ik vind het spijtig om te zien dat je wel poogt het ‘grote publiek’ op de hoogte te stellen van allerlei zaken betreffende GMOs, maar niet de bereidheid hebt om je dieper in te lezen – ik heb in mijn ‘epistel’ zoveel mogelijk afgezien van het gebruik van vaktermen en het, volgens mij, redelijk in Jip en Janneke taal geprobeerd te verwoorden. Gezien het feit dat je toch redelijk met GMO begaan lijkt, heb ik er wel voor gekozen wat uitgebreider te zijn in mijn uitleg, en mijn reactie iets verder te laten gaan dan enkele one-liners. Ik zal hieronder een beknopte samenvatting geven, aangezien je daarom vraagt, maar ik hoop toch ook dat je bereid bent om de gehele tekst door te nemen – zeker gezien het feit dat je zelf ook probeert mensen te informeren, en wanneer je je daarbij slechts op korte statements baseert je wellicht belangrijke nuances mist. (daarnaast is mijn reactie volgens mij niet wezenlijk langer dan de eedere – de opmaak werd echter niet door het blog geregistreerd waardoor de leesbaarheid afneemt. excuses daarvoor.
De korte samenvatting: Niet iedere GMO heeft te maken met pesticiden; er zijn vele, vele toepassingen van GMOs, en degenen die te maken hebben met pesticiden zijn slechts een beperkt aantal hiervan. Elke GMO is uniek, afhankelijk van de aangebrachte mutatie, die bij GMO, in tegenstelling tot oudere methoden zoals mutagenesis, goed te controleren valt. In die zin is GMO een techniek, die op zichzelf niet goed of slecht is, maar voor een breed scala aan doeleinden gebruikt kan worden. Sommige van deze doeleinden zullen door vrijwel iedereen als positief worden ervaren, anderen voornamelijk als negatief. We kunnen echter GMO als techniek niet afrekenen op het gebruik ervan; we rekenen lassen als techniek immers ook niet aan dat het soms voor negatieve doeleinden wordt gebruikt. Dus: beoordeel de toepassingen, niet de techniek. GMO op zich is veilig, maar we moeten ons als samenleving wel afvragen welke toepassingen we wel en niet wenselijk vinden, en op dat niveau reguleren.
Groet
Cees
Tom van den Hove zegt
Beste Sigrid,
Ik kwam de link voor dit artikel in een Facebookgroep tegen en omdat het gisteren geplaatst is wilde ik toch even reageren. Ik ben namelijk zo iemand die beweert dat GGO’s veilig zijn. Ik wil overigens niet beweren dat je geen biologisch moet kopen. Dat moet iedereen voor zichzelf uitmaken, en ik koop sommige producten ook biologisch (zoals bananen, maar dan vooral vanwege de fair trade). Je lijkt ook nog open te staan voor andere meningen, dus ik dacht probeer het eens.
Ten eerste zal ik eerst aangeven dat ikzelf geen banden heb met de industrie. Ik heb weliswaar in Wageningen gestudeerd, maar daar heb ik evolutionaire biologie gestudeerd, en ben ik nooit in aanraking gekomen met Monsanto of vergelijkbare bedrijven. Het is sneu dat ik het moet aangeven, maar het zou niet de eerste keer zijn dat mijn mening op deze manier verklaard wordt. Ik ben echter wel bezig met een vrijwillig grassroots project dat in Amerika is begonnen, om mensen beter te informeren over de feiten en fabels omtrent genetische modificatie.
Ik beperk me even tot een paar punten, aangezien ik je niet meteen wil overrompelen:
“Maar volgens Junglen heeft deze organisatie banden met de industrie.”
Dit argument wordt ontzettend vaak gebruikt, en is zelden terecht. Monsanto heeft momenteel een inkomen dat vergelijkbaar is met dat van Starbucks. Dan vind ik het onwaarschijnlijk dat ze hier én onderzoek mee kunnen doen, én dan ook nog eens allerlei instanties kunnen omkopen als Exxon Mobile dit niet eens kan met de klimaatwetenschap. Inmiddels is het namelijk niet alleen WHO en EFSA meer. Er zijn wereldwijd meer dan 270 instituten en organisaties die de veiligheid van gentech gewassen beamen:
http://www.siquierotransgenicos.cl/2015/06/13/more-than-240-organizations-and-scientific-institutions-support-the-safety-of-gm-crops/
“Wie moeten we nu geloven?”
Dit blijft inderdaad een lastige, en ik zal niet beweren dat de een 100% juist is en de ander 100% fout. Maar je gaat hier voorbij aan het feit dat de biologische industrie ook een industrie is. Omdat de biologische industrie GGO’s per definitie niet toelaat, heeft de industrie er baat bij als mensen bang worden voor deze gewassen. Dan kopen tenslotte meer mensen biologisch. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat de biologische industrie slechter is dan de conventionele, want beide maken gebruik van marketing. Je moet alleen niet vergeten dat de biologische industrie net zo goed haar eigen belang behartigt.
“GMO bevat bijvoorbeeld sowieso bestrijdingsmiddelen.”
Ik lees hier even tussen de regels door dat je ervan overtuigd bent dat biologisch geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. Bij deze de lijst van Stichting SKAL (de toezichthoudende organisatie) van de toegestane bestrijdingsmiddelen in de biologische landbouw:
https://www.skal.nl/assets/Wetgeving/verordening-889-2008-versie.pdf#page=89
Daarnaast ook even dit verhaal om te laten zien dat het allemaal veel complexer is:
http://www.boerderij.nl/Akkerbouw/Nieuws/2016/8/Kamervragen-over-kopergebruik-in-bio-aardappelen-2851800W/
Er is een project genaamd DurPh waarbij de aardappelen resistent zijn gemaakt via genetische modificatie waardoor er geen giftig koper gespoten hoeft te worden. Ik heb de professor die hierbij betrokken was toevallig gesproken toen ik een evenement voor Groenlinks over gentech en biologische landbouw organiseerde.
Het verhaal wordt toch alweer erg lang, dus ik stop hier voorlopig maar even. Ik zou je graag meer willen vertellen over waarom ik zowel biologisch als gentech kies, dus ik hoop dat je hier voor open staat. Neem anders eerst even een kijkje op mijn Facebook pagina “Mamyths-NL”.
Met vriendelijke groet,
Tom van den Hove
Sigrid zegt
Dag Tom, altijd goed om dit soort reacties te plaatsen. Ik kom hier z.s.m. met een reactie op terug. Hartelijke groet, Sigrid
Sigrid zegt
Tom ik heb je reactie voorgelegd aan Bionext en zij hebben op mijn verzoek hierop gereageerd:
GGO gewassen zijn wettelijk niet toegestaan in bio omdat het niet past bij de natuurlijke productiewijze die biologisch inhoudt. De belangen die de biologisch industrie heeft, is dat zij wil voorkomen dat deze GGO teelten de biologische/niet-GGO teelt onmogelijk maakt. In de VS is een aantal gewassen, zoals soja, mais en koolzaad in meerderheid GGO teelt geworden en vanwege het hoge contaminatiegevaar (besmetting van biologische teelt door de grote GGO teelt) is dat al min of meer het geval. Dat de consument in de EU in meerderheid negatief tegenover de GGO teelt staat is niet de verdienste van de marketing van biologisch, die met haar 3% marktaandeel nauwelijks budget heeft voor grootschalige campagnes, maar de verdienste van consumentenorganisaties en de consument zelf. Zij staan afwijzend tegenover GGO’s vanwege de negatieve impact op de biodiversiteit, de toenemende weerstand tegen glyfosaat (en de negatieve effecten daarvan) en de onzekerheid over toekomstige effecten van GGO’s op de gezondheid.
Wat betreft het project DurPh, in de veredeling wordt zeer breed gebruik gemaakt van zogenaamde markers, waarmee sneller getest kan worden of een nieuwe veredeling succesvol is tegen bepaalde ziektes, zoals phytophtera (aardappelziekte). Deze markers, zeg maar de knijptang en schroevendraaier van de veredelaar, zijn inderdaad tot stand gekomen met een vorm van GGO, maar de aardappelrassen zelf worden volledig klassiek veredeld. Dus zonder enige vorm van manipulatie in het gen van de aardappel.
En ja, in de biologische teelt wordt ook gebruik gemaakt van bestrijdingsmiddelen. Maar dat mogen geen chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen zijn. Er is een beperkte lijst van toegestane natuurlijke middelen, die inderdaad keurig in de wetgeving vermeld staan. Het gaat er in mijn ogen om dat de belofte van bijvoorbeeld de GGO soja en mais was, dat ze minder bestrijdingsmiddelen nodig zouden hebben. Uit berichten van de VS, waar veel ervaring is met GGO-teelten, wordt duidelijk dat dit niet klopt. Glyfosaat is niet voor niets het meest gebruikte bestrijdingsmiddel ter wereld…!
Ik weet zeker dat jij hier weer een tegenbericht op zult hebben. Daar gaat mijn artikel ook om. Waar het mij om gaat is dat het mijn bewuste keuze is om voor biologisch te kiezen. Dat mag ieder voor zich weten, maar graag maak ik mensen bewust van het waarom. Van mijn biologische kant bekeken. En ja, daarbij speelt mijn onderbuik-gevoel ook een rol. En mijn ‘boeren’ verstand. Voor mij waardevolle ‘waarschuwingen’ om rekening mee te houden.
Hartelijke groet, Sigrid