Stel: je staat in de winkel en hebt de keuze uit een kilo peren voor 1,50 of een kilo voor 3,50. Welke kies jij? De goedkoopste waarschijnlijk? Maar wat nou als je kunt lezen welke verborgen (klimaat)kosten er hangen aan de goedkope keus en welke aan de duurdere? En wat er voor de perenteler overblijft van de goedkope kilo en voor de teler van de duurdere? Zou je keuze dan anders worden? Twee bedrijven maken zich daar hard voor: verborgen kosten van voedsel transparant maken.
Ook interessant: de gevolgen van onze foodkeuze.
De Triodos Bank en Eosta schreven onlangs het opiniestuk ‘True Cost of Food’. Bij Ekoplaza liggen sinds kort bijvoorbeeld biologische peren van Nature & More waarop je informatie vindt over de True Cost of Food. Ook wel de verborgen kosten. Want stel dat je bij de kassa komt met je goedkope peren en de kassière vraagt: “Rekent u ook even de milieuschade af?” Dat kijk je wel even anders?
Duurzaam voedsel is eigenlijk goedkoop
De Triodos Bank en Eosta vinden dat veel voedsel te goedkoop is, omdat de milieukosten en sociale kosten niet worden meegerekend en ook niet zichtbaar zijn. Zij pleiten er daarom voor om de echte prijs van voeding te laten zien op het product. Dan wordt het jou ook duidelijk dat duurzaam geproduceerd voedsel uiteindelijk goedkoper is dan goedkoop geproduceerd voedsel. Als belastingbetaler draag je uiteindelijk de kosten die de overheid maakt voor bijvoorbeeld waterzuivering en subsidie op irrigatiewater. Of we schuiven de kosten door naar de toekomst, waar volgende generaties ze – met rente – alsnog moeten betalen.
Peren met peren vergelijken
De twee bedrijven vinden dat jij nu een verkeerd beeld krijgt van wat de voedselproductie eigenlijk kost als je de volledige maatschappelijk impact meeneemt. En daardoor kun jij nu in de winkel geen bewuste duurzame keuze maken. Bij de peren staat daarom op de kaartjes een bloem met zes bloemblaadjes. In elk blaadje staan de maatschappelijke kosten in euro’s voor klimaat, water, bodem, biodiversiteit, sociale cohesie en gezondheid. De bloem geeft zowel de kosten aan voor de biologische peren, als voor de gangbare tegenhanger uit dezelfde regio.
Biologische peren of gangbare peren :
Goedkopere gangbare peren uit Argentinië (veel peren in Nederland komen uit Argentinië), waarbij kunstmest en pesticiden worden gebruikt. Die worden weer gemaakt met fossiele brandstoffen, wat leidt tot uitstoot van kooldioxide. Tegelijkertijd hoeven boeren niet te composteren (goedkoper), waardoor er in de bodem minder kooldioxide wordt opgeslagen.
Verborgen klimaatkosten: van één hectare per jaar 3.144 euro.
Verborgen waterkosten: vervuiling vanwege pesticiden en waterverbruik 752 euro.
Verborgen bodemkosten: van bodemerosie 1.163 euro.
of
Biologisch geteelde peren uit Argentinië. Eosta rekende de verborgen kosten uit voor de boomgaard van één van zijn biologische telers, Hugo Sanchez in de Rio Negro Vallei. Per kilo leveren de biologische peren de boer een voordeel van minimaal 5,7 cent per kilo op, maar daar tegenover staat ook een 17% lagere productie per hectare, vanwege natuurlijke omstandigheden (bijvoorbeeld insectenvraat waar geen chemische oplossing voor is bij de biologische teler).
Verborgen klimaat- en waterkosten: samen jaarlijks 870 euro minder dan gangbaar.
Verborgen bodemkosten: dankzij compostering en ondergroei wordt de bodem opgebouwd, in plaats van te eroderen, waardoor er zelfs sprake is van een maatschappelijke winst van 254 euro.
In totaal leveren de biologische peren zo een maatschappelijk voordeel op van minstens 2.287 euro per hectare boomgaard. Verborgen kosten voor biodiversiteit, gezondheid en sociale effecten zijn hier nog niet meegenomen.
Als duurzame consument betaal je mee aan goedkoop
Dankzij een door de FAO ontwikkelde methode kan iedere organisatie nu de verborgen kosten per product uitrekenen, indien de CO2-voetafdruk, watervoetafdruk en bodemerosie voor het product bekend zijn. Door deze cijfers in de winkel transparant te maken, kom je er als consument al snel achter dat duurzame producten niet te duur zijn, maar dat gangbaar geproduceerd voedsel te goedkoop is. Bovendien: koop jij wel duurzaam, dan betaal je via de belasting evengoed nog mee aan de kosten van goedkoop voedsel! Tijd dus dat hier verandering in komt.
Bron: Eosta, NRC
Beeld: Matthijs Jaspers en Scato van Opstall
Geef een reactie