Het wordt tijd dat voeding weer een vak op school is. Want het enige dat je kunt doen als je gezond wilt eten, is zelf nadenken bij wat je eet. Weten wat je lichaam nodig heeft qua voedingsstoffen. Dus geen calorieën tellen, of al het vet weglaten. Om goed verzadigd te zijn, zou je maaltijd alle smaaksensaties moeten bevatten én de juiste voedingswaarden. Iets wat mijn oma lang geleden wél leerde op school.
Als je oude kookboeken ziet (van voor de Tweede Wereldoorlog), dan bestaat elke maaltijd uit een voor-, hoofd- en nagerecht. Geen ingewikkelde, dure maaltijden. Wel gerechten waarmee je alle voedingswaarden binnenkreeg. Een soep werd gemaakt van resten groenten (en soms vlees). Daarmee had je gelijk een aandeel groenten binnen. De hoofdmaaltijd bestond lang niet altijd uit vlees. Wel uit veel groenten en een beetje aardappels of granen. Met het toetje kreeg je calcium en eiwitten binnen.
Kennis en logisch nadenken
Voeding bestaat uit kennis en logisch nadenken. Een calorie is een calorie. Die kan uit eiwitten, koolhydraten, vet of alcohol komen. Door te bewegen raak je de calorie weer kwijt. Heb je een actief leven, dan kun je meer calorieën tot je nemen dan bij een zittend bestaan. Als je zorgt dat je de calorieën uit gezonde producten haalt, met veel vezels en vitaminen, ben je goed bezig. Het beste is om per maaltijd zoveel mogelijk voedingsstoffen binnen te halen, zoals mijn oma deed. Dat is de échte brandstof voor je lichaam. En eigenlijk heel logisch.
Bewerkt = onlogisch
Dat maakt het voor mij heel onlogisch dat in de supermarkt zoveel bewerkte producten staan, met ingrediënten die ons lichaam helemaal niet nodig heeft. Want toegevoegd zout, suiker en transvetzuren zouden we zoveel mogelijk moeten te laten staan. En dit zit juist vooral veel in bewerkte producten. Licht bewerkte producten, zoals oliën of melen, kun je het beste met onbewerkte producten combineren: groenten en fruit, vlees, vis en eieren. Als je daar zelf een maaltijd van maakt, weet je beter wat je in je mond stopt en krijg je zoveel mogelijk goede voedingstoffen binnen.
Peterselie en citroensap
Ik ga graag terug naar het kookboek van mijn oma. Opgeleid als kokkin op de Amsterdamse Huishoudschool, wist ze precies wat ons lichaam nodig heeft. Elke dag gebruikte ze verse peterselie en citroensap. Ik hoorde haar nooit over het feit dat vetten slecht voor je zijn. Transvetten en dergelijke bestonden volgens mij nog helemaal niet. Het ‘Let op vet’ advies van de Nederlandse overheid in de jaren ’90, was gericht op alle vetten. Maar inmiddels is bekend dat er verschillende vetten zijn en dat je de ‘goede’ juist nodig hebt. Het vet werd vervangen door koolhydraten, waardoor we juist veel suikers binnenkregen. Kijk maar eens op etiketten van light producten. Die bevatten bovendien vrijwel allemaal extra suiker. Dus ja, wat is nu gezond? Zelf logisch nadenken dus.
Zelf klaarmaken
Nu eten we met z’n allen weer teveel suiker, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De enige manier om het volgens mij goed te doen, is zelf weer de maaltijd klaar te maken, net zoals mijn oma altijd deed. En logisch na denken. Want van frisdrank – iets dat mijn oma nooit gedronken heeft – kun je zelf ook wel snappen dat dit een enorme dikmaker is. Overigens probeert de levensmiddelenindustrie ons met allerlei vervangers te verleiden. Ook hier is het advies: zelf nadenken. Want suiker blijft suiker. Dus ook suikervervangers als ahornsiroop of kokospalmsuiker. Je lichaam verwerkt de suikers op precies dezelfde manier. Als spelt een hype is en opeens alle koek met speltmeel gemaakt is, krijg je nog steeds veel suikers binnen. Ook glutenvrije taartjes bevatten nog steeds veel suikers. Echt gezond is dat dus niet.
Hypes kende oma niet
Mijn oma dacht zelf na. Dat kon ook, omdat ze daar haar opleiding in had gedaan. Ze volgde geen hypes (als waren die er toen denk ik ook niet). Natuurlijk kun je best een keer een afhaalmaaltijd nemen als dat beter uitkomt. Zorg er dan wel voor dat je er altijd een salade of rauwkost bij eet. En dat je dat dus ook in huis hebt! Denk er ook aan dat je niet voor de tv eet, maar dek de tafel en neem de tijd om te kauwen. Wees bewust van het voedsel dat je in je mond stopt. Eigenlijk allemaal open deuren, maar blijkbaar kan het geen kwaad om dit in de opvoeding weer mee te nemen. Voeding als vak op school dus! Wat vind jij?
Oude kookboek in nieuw jasje
Wist je dat het kookboek van mijn oma in een hernieuwde vorm op de markt is gebracht? Op 21 februari 1910 koopt de Amsterdamse uitgever H.J.W Becht van mejuffrouw Cornelia Johanna Wannée, wonende in de 1e Helmersstraat 97 te Amsterdam, van beroep ‘leerares koken en voedingsleer aan de Amsterdamsche Huishoudschool’, een manuscript voor een kookboek. Een eeuw later bracht dezelfde uitgever het boek opnieuw uit, aangevuld met recente innovaties in de Nederlandse keuken. De indeling volgt net als in de allereerste druk, de opbouw van een menu en de invloed van voeding op de gezondheid. Toegevoegd zijn nieuwe recepten en informatie over moderne keukenapparatuur, producten en kookmethoden. Ook staan er een aantal originele recepten uit de in 1910 verschenen eerste druk in. Nog altijd voldoet het kookboek aan de oorspronkelijke doelstelling van de schrijfster: een gezonde, afwisselende en smakelijke maaltijd te realiseren.
Kookboek van de Amsterdamse Huishoudschool –
C.J. Wannee.
ISBN:9789023012924
Geef een reactie